Przepis na

Tabele w LibreOffice Writer

• Autor: Mirosław Zalewski
• 20 października 2012
• komentarzy 18

Prezentacja danych w formie tabelarycznej nie jest rozwiązaniem wszystkich bolączek, ale ma ważne zalety — przede wszystkim oszczędność miejsca, zaś odpowiednio przygotowana tabela już samą swoją konstrukcją informuje o relacjach pomiędzy danymi. Z tego artykułu dowiesz się, jak wstawiać tabele, jak modyfikować ich układ i wygląd oraz w jaki sposób do tabeli dodać tytuł, krótko informujący o jej zawartości.

Tworzenie tabeli

Istnieją dwa sposoby na wstawienie nowej tabeli do dokumentu: za pomocą pozycji w menu oraz ikonki na pasku narzędziowym.

Ten pierwszy wymaga więcej klikania i osobiście uważam, że jest bardziej skomplikowany. W każdym razie: wybieramy z menu Tabela → Wstaw → Tabela.... Pojawi się nowe okno, w którym możemy wpisać nazwę tabeli (pojawia się ona w nawigatorze oraz pozwala uzyskać dostęp do tabeli w makrach), określić jej rozmiar oraz ustalić podstawowe parametry przepływu tekstu. Właściwie poza liczbą wierszy i kolumn pozostałe parametry możemy pozostawić bez zmian.

O ile nie zmieniliśmy ustawień pasków narzędziowych, w górnym rzędzie, na prawo od przycisków Cofnij oraz Ponów, powinniśmy znaleźć przycisk służący do wstawiania tabel. Przycisk ten składa się z dwóch części — ikonki tabeli oraz strzałki w dół. Kliknięcie na część z tabelą otworzy to samo okno, które pojawia się po wybraniu odpowiedniej pozycji z menu. Kliknięcie na strzałkę otworzy małe okienko, za pomocą którego możemy określić liczbę wierszy (do 15) oraz kolumn (do 10) naszej nowej tabeli. Osobiście preferuję korzystanie właśnie z tego okienka, ponieważ od razu pokazuje ono przybliżony układ tabeli, która powstanie.

Zmiana układu tabeli

Czasami dopiero podczas wypełniania tabeli danymi okazuje się, że posiada ona nieodpowiednią liczbę wierszy lub kolumn. W takim wypadku należy je dodać lub usunąć. Obu tych czynności można dokonać zarówno za pośrednictwem menu, jak i osobnego paska narzędziowego (domyślnie nie jest on zakotwiczony i unosi się gdzieś nad dokumentem). Jeżeli pomimo umieszczenia kursora w tabeli wspomniany pasek narzędziowy nadal nie jest widoczny, należy w menu wybrać Widok → Paski narzędzi → Tabela. W obu przypadkach należy przede wszystkim umieścić kursor w którejkolwiek komórce tabeli — w przeciwnym wypadku opisane niżej opcje nie będą dostępne.

Aby dodać wiersze, musimy z menu wybrać Tabela → Wstaw → Wiersze.... Pojawi się nowe okno, w którym możemy wpisać liczbę nowych wierszy oraz ich pozycję (Za tak naprawdę oznacza „pod wierszem, w którym aktualnie znajduje się kursor”; Przed oznacza „nad”). Przycisk na pasku narzędziowym zawsze wstawia jeden wiersz pod wierszem, w którym aktualnie znajduje się kursor.

Aby usunąć wiersze, musimy z menu wybrać Tabela → Usuń → Wiersze. Alternatywnie możemy kliknąć odpowiedni przycisk na pasku narzędziowy. W obu przypadkach z tabeli usunięte zostaną wszystkie wiersze, w których zaznaczona jest przynajmniej jedna komórka.

Aby dodać kolumny, musimy z menu wybrać Tabela → Wstaw → Kolumny. Pojawi się nowe okno, w którym możemy wpisać liczbę nowych wierszy oraz ich pozycję (Za tak naprawdę oznacza „na prawo od kolumny, w której aktualnie znajduje się kursor”; Przed oznacza „na lewo”). Przycisk na pasku narzędziowym zawsze wstawia jedną kolumnę na prawo od kolumny, w której aktualnie znajduje się kursor.

Aby usunąć wiersze, musimy z menu wybrać Tabela → Usuń → Kolumny. Alternatywnie możemy kliknąć odpowiedni przycisk na pasku narzędziowy. W obu przypadkach z tabeli usunięte zostaną wszystkie kolumny, w których zaznaczona jest przynajmniej jedna komórka.

Niektóre układy tabel wymagają połączenia dwóch lub więcej komórek. W tym celu należy zaznaczyć wszystkie komórki, które chcemy połączyć i wybrać z menu Tabela → Scal komórki. Funkcja ta jest również dostępna na pasku narzędziowym.

Writer posiada także funkcję służącą do dzielenia komórek, ale efekty jej działania bywają nieprzewidywalne. Dlatego polecam raczej tworzyć więcej kolumn/wierszy a potem łączyć komórki, niż odwrotnie.

Wygląd tabeli — krawędzie komórek

W celu zmiany ustawień krawędzi komórek musimy, przede wszystkim, zaznaczyć wszystkie te komórki, których ustawienia chcemy zmodyfikować. Jeżeli nie zaznaczymy żadnej komórki, zmiana będzie odnosiła się do całej tabeli. Następnie otwieramy okno właściwości tabeli. Możemy to zrobić na trzy sposoby: wybierając z menu Tabela → Właściwości tabeli..., klikając prawym przyciskiem myszy gdzieś w zaznaczonym obszarze i z menu kontekstowego wybieramy pozycję Tabela... lub klikając odpowiedni przycisk na pasku narzędziowym tabel. W oknie, które się pojawi, przechodzimy do karty Krawędzie.

Okno to składa się z pięciu części: Rozmieszczenie linii (na górze, po lewej), Linia (na górze, pośrodku), Odstęp od zawartości (na górze, po prawej), Styl cienia (pod trzema wymienionymi) oraz Właściwości (na samym dole).

Najbardziej interesują nas dwie części dotyczące linii. Ponadto możemy chcieć skonfigurować odstępy między liniami a zawartością komórek. Nie powinniśmy natomiast włączać cienia tabeli (uzyskany efekt jest mało estetyczny) ani odznaczać opcji Scal style przyległych linii — w tym drugim przypadku zarządzanie wyglądem tabeli stanie się trudniejsze, a efekty zazwyczaj gorsze.

Przechodząc do zmiany wyglądu krawędzi: przede wszystkim za pomocą podglądu tabeli po lewej musimy określić, które krawędzie chcemy zmienić. Podgląd oferuje sześć linii — cztery zewnętrzne oraz dwie wewnętrzne (pionowe i poziomie). Klikając na linię powodujemy zmianę jej stanu pomiędzy trzema możliwymi:

• Czarna cienka linia (na zrzucie ekranu widoczna na samej górze) — zaaplikowane zostaną ustawienia wyglądu linii ze środkowej części okna.
• Szara gruba linia (na zrzucie ekranu widoczna na środku) — ustawienia wyglądu linii pozostaną bez zmian.
• Brak linii (na zrzucie ekranu widoczna na samym dole) — linia zostanie usunięta, przestanie być widoczna.

Dodatkowo nad podglądem dostępnych jest pięć przycisków pozwalających za pomocą jednego kliknięcia ustawić stan wszystkich linii w tabeli. Niestety nie mamy możliwości konfiguracji tych przycisków, więc w wielu przypadkach i tak będziemy musieli ręcznie nanieść poprawki.

Drugim etapem jest właściwe określenie wyglądu krawędzi. Robimy to za pomocą środkowej części okna, zatytułowanej Linia. Możemy zmienić styl linii (różnice między niektórymi z nich widoczne są tylko przy odpowiednim ustawieniu szerokości), jej szerokość oraz kolor. Ustawienia te zostaną zastosowane jedynie do tych krawędzi, które na podglądzie oznaczone są cienką czarną linią.

O tym, jak działają poszczególne opcje wyglądu krawędzi najlepiej jest się przekonać eksperymentując z różnymi ustawieniami. Dla przykładu poniżej zamieszczam serię zrzutów ekranu pokazujących, w jaki sposób można uzyskać tabelę, której środkowe komórki posiadają inne krawędzie niż komórki zewnętrzne. Taka tabela nigdy nie powinna się znaleźć się w naszych dokumentach, gdyż wygląda całkowicie nieprofesjonalnie, ale jest dobrym przykładem do nauki opcji, o których tutaj mowa.

Wstawianie tytułu tabeli

Dobre zwyczaje nakazują, aby wszystkie tabele w publikacji były opatrzone tytułem. Tytuł powinien w możliwie zwięzły sposób przekazywać, jakie informacje są zawarte w tabeli. Przyjrzyjmy się, w jaki sposób wstawić taki tytuł w programie Writer.

Przede wszystkim należy wcisnąć gdziekolwiek w obrębie tabeli prawy przycisk myszy i z menu kontekstowego wybrać Podpis....

W nowym oknie wpisujemy treść tytułu (możemy ją później zmienić), wybieramy kategorię, styl numeracji i separator (możemy pozostawić ustawienia domyślne) oraz zmieniamy pole Pozycja na Powyżej. Kliknięcie przycisku Opcje otworzy nowe okno, w którym możemy zmienić parę dodatkowych ustawień. Powinniśmy się nimi zainteresować zwłaszcza wtedy, gdy w każdym rozdziale chcemy prowadzić odrębną numerację tabel. Jest to zabieg czasami spotykany w pracach naukowych.

Warto też wiedzieć, że tytuł tabeli można umieszczać automatycznie podczas jej tworzenia.