Zotero cz. 2 — problemy i ich rozwiązania

poprzednim artykule przedstawiłem aplikację Zotero i pokazałem, jak jej używać. Tym razem zajmę się rozwiązywaniem niektórych problemów oraz przygotowaniem Zotero do pracy w polskich warunkach.

Zanim zaczniemy: w kilku miejscach tego artykułu będę się odwoływał do okna ustawień Zotero. Jeżeli masz problemy z jego zlokalizowaniem, spójrz na poniższy zrzut ekranu.

Okno ustawień Zotero uruchamia się wybierając pozycję „Ustawienia” na liście, która pojawia się po kliknięciu ikony koła zębatego. Ikona ta znajduje się na górze okna głównego, w centralnej części, pierwsza od lewej.

Problemy z instalacją rozszerzenia do LibreOffice

Może się zdarzyć, że automatyczna instalacja rozszerzenia się nie powiedzie. Wbrew pozorom, nie jest to błąd w LibreOffice lub Zotero, a… w Javie od Oracle.

Przed przystąpieniem do jego naprawy należy wejść do menedżera rozszerzeń LibreOffice (NarzędziaMenedżer rozszerzeń...), znaleźć rozszerzenie o nazwie „Zotero LibreOffice Integration” oraz usunąć je (odpowiedni przycisk pojawi się po kliknięciu na nazwę rozszerzenia). Następnie należy zamknąć LibreOffice.

Błąd ten pojawia się, jeżeli LibreOffice korzysta z Javy w wersji 1.7. Najprostszym sposobem jego rozwiązania — choć niekoniecznie najmądrzejszym — jest instalacja Javy w wersji 1.6. Gdy w ustawieniach LibreOffice zaznaczysz Javę w wersji 1.6, instalacja rozszerzenia powinna przebiec bez zakłóceń.

Jeżeli jednak chcesz zostać przy Javie 1.7, powinieneś zainstalować Microsoft Visual C++ 2010 SP1 Redistributable Package. Program jest darmowy, a po jego instalacji problem powinien sam zniknąć.

Jeżeli, pomimo instalacji dodatkowych programów, instalacja rozszerzenia nadal się nie udaje, możliwe że masz do czynienia z jednym z dwóch przypadków:

  • Używałeś Javy 1.6 i zaktualizowałeś do Javy 1.7. Niestety, nawet pomimo usunięcia starszej wersji, w systemie nadal znajdują się informacje o niej. Należy je ręcznie usunąć (patrz niżej).
  • Używasz systemu Windows w wersji 64-bitowej. LibreOffice na Windowsa jest dostępny wyłącznie w wersji 32-bitowej, zaś 64-bitowa Java, którą zapewne masz zainstalowaną, nie potrafi modyfikować komponentów 32-bitowych programów. Rozwiązaniem jest doinstalowanie 32-bitowej Javy.

W obu przypadkach niezwykle pomocne mogą się okazać instrukcje opublikowane przez Stuarta Foote'a w systemie zgłaszania błędów LibreOffice (w języku angielskim).

Kiedy już doinstalujemy wszystkie wymagane programy i naniesiemy niezbędne poprawki, pozostaje tylko ponownie uruchomić instalację rozszerzenia do LibreOffice. Robimy to w oknie ustawień Zotero, w karcie Cytowanie, za pomocą przycisku Reinstall Extension.

Przycisk służący do ponownego uruchomienia asystenta instalacji rozszerzenia do LibreOffice znajduje się w oknie ustawień Zotero, w karcie Cytowanie.

Problemy ze skrótami klawiszowymi

Niektórzy użytkownicy podczas wprowadzania pozycji do bazy danych Zotero mogą odkryć, że wpisywanie polskich liter nie jest możliwe!

Przyczyną tego błędu są domyślne ustawienia skrótów klawiaturowych w Zotero, które kolidują ze skrótami używanymi do wprowadzania polskich znaków. Aby pozbyć się tego niezwykle irytującego zachowania, wystarczy wejść do ustawień Zotero i na karcie Skróty klawiaturowe podmienić te znaki, których używamy do wprowadzania polskich liter (Z, L, N, O, A, C) na jakieś bardziej neutralne odpowiedniki (np. W, R, D, Y, I, P).

Wprowadzone zmiany będą aktywne od następnego uruchomienia Zotero.

Okno ustawień skrótów klawiaturowych Zotero po zmianie wpisów kolidujących z polskim układem klawiatury na coś bardziej neutralnego

Zmiana języka bibliografii załącznikowej

Zotero automatycznie wykrywa język systemu operacyjnego i właśnie w nim komunikuje się z użytkownikiem. Niestety, domyślnym językiem wstawianych w LibreOffice bibliografii będzie język angielski. Z tego powodu zamiast „s.”, jak „strona”, w naszej bibliografii znajduje się „p.”, jak „page”. W zależności od używanego stylu bibliograficznego możemy nawet nie zauważyć różnicy, niemniej warto zachowanie to zmienić zawczasu.

Musimy wejść do ustawień Zotero i na karcie Zaawansowane kliknąć przycisk Otwórz about:config. Otworzy się nowe okno, w którym najpierw musimy potwierdzić chęć zmiany ustawień Zotero. Następnie, korzystając z pola wyszukiwania na górze, należy zlokalizować na liście klucz extensions.zotero.export.bibliographyLocale, kliknąć go dwukrotnie lewym przyciskiem myszy i w okienku, które się pojawi, wpisać pl-PL (inaczej niż na ilustracji poniżej).

Zmiany będą widoczne w nowo utworzonych dokumentach LibreOffice. Przy okazji widać, że — póki co — Zotero nie jest zbyt wygodne, gdy piszemy prace w różnych językach.

Pobieranie nowych stylów bibliograficznych

Zotero, zaraz po instalacji, oferuje dwanaście różnych stylów bibliograficznych. Jest to całkiem przyzwoita liczba, zaś jej powiększenie jest banalnie proste.

Wystarczy w oknie ustawień wybrać kartę Cytowanie, następnie Style i kliknąć odnośnik Pobierz dodatkowe style.... Pojawi się nowe okno zawierające listę wszystkich dostępnych stylów (w chwili pisania tego artykułu było ich prawie trzy tysiące!). Po najechaniu kursorem myszki na nazwę stylu pojawi się jego podgląd, zaś po kliknięciu — prośba o potwierdzenie instalacji stylu.

Style można filtrować w zależności od nazwy, formatu i dziedziny naukowej, w której są powszechnie stosowane.

Okno zarządzania dostępnymi stylami bibliograficznymi w Zotero znajduje się w karcie Cytowanie, w części Style. Pod listą dostępnych stylów znajduje się przycisk umożliwiający pobieranie nowych stylów.

Który styl bibliograficzny jest najlepszy?

Niestety, na to pytanie nie można udzielić jednoznacznej odpowiedzi.

Przede wszystkim, w kwestii tej istnieją różnice między dyscyplinami naukowymi. Tradycyjnie bibliografię inaczej konstruuje inżynier, inaczej medyk, inaczej psycholog a jeszcze inaczej filolog. Nawet gdyby udało się wypracować jakieś standardy w jednej dyscyplinie, nie będą one obowiązywać w innych.

Sprawę dodatkowo komplikuje polska specyfika. Świadomość istnienia standardów konstruowania bibliografii jest w naszym kraju bardzo mało rozwinięta. Każde wydawnictwo, każde czasopismo, każdy uniwersytet a nawet wielu promotorów prac dyplomowych wymaga stosowania własnych zaleceń edytorskich. Często nawiązują one w jakiś sposób do standardów danej dyscypliny, ale różnią się od nich w paru szczegółach. W efekcie zwykłe zastosowanie któregoś z już istniejących stylów bibliograficznych nie jest możliwe.

Podsumowując, odpowiedź na pytanie o „najlepszy” styl bibliograficzny zawsze trzeba odnieść do konkretnej sytuacji. Udzielenie jednej, ogólnej odpowiedzi nie jest możliwe.

Zotero źle rozpoznaje daty

Jeżeli ręcznie wpisujemy daty do bazy Zotero, może się okazać, że program rozpoznaje je w niepoprawny sposób — zamienia miejscami dni i miesiące.

Problem ten pojawia się, jeżeli wpisujemy datę w formacie dzień.miesiąc.rok (trzy liczby oddzielone kropkami). Amerykanie z kolei zapisują miesiąc.dzień.rok, czyli inaczej niż my. Zotero nie wie, którego z formatów użyliśmy, i dlatego przyjmuje, że trzy liczby oddzielone kropkami to data w formacie amerykańskim.

Najlepiej jest datę zapisać „od końca”, używając myślnika jako separatora: rok-miesiąc-dzień. Taki zapis jest dla Zotero jednoznaczny.

Makro LibreOffice do ukrywania paska narzędziowego Zotero

Przez większość czasu tworzenia dokumentu korzystamy tylko i wyłącznie z wstawiania odnośników do bibliografii załącznikowej. Pozostałe przyciski na pasku narzędziowym Zotero nie są nam potrzebne, nie ma więc powodu, aby cały czas zajmowały cenną przestrzeń.

Dlatego osobiście ukryłem pasek narzędziowy Zotero i przyporządkowałem do wygodnego skrótu klawiaturowego (Ctrl + Alt + B) makro, które pokazuje ten pasek (jeśli nie jest widoczny) lub go ukrywa (jeśli jest widoczny). Makro wygląda tak:

Sub ZoteroToolBarVisibility

Dim sUrl as String : sUrl = "private:resource/toolbar/addon_Zotero.OfficeToolBar"

If NOT ThisComponent.CurrentController.Frame.LayoutManager.IsElementVisible( sUrl ) Then
	ThisComponent.CurrentController.Frame.LayoutManager.createElement( sUrl ) 
	ThisComponent.CurrentController.Frame.LayoutManager.showElement( sUrl )
Else
	ThisComponent.CurrentController.Frame.LayoutManager.hideElement( sUrl )
EndIf

End Sub

Dowiedz się, w jaki sposób utworzyć plik makra.

Zmiana katalogu z preferencjami Zotero

Program powinien sam wykryć, czy używamy zamiennie Zotero standalone oraz wtyczki do Firefoksa, oraz zaproponować używanie tylko jednego, wspólnego katalogu konfiguracyjnego. Niektórzy użytkownicy mogą jednak chcieć przechowywać konfigurację programu w innym, wybranym przez siebie, miejscu.

Ścieżkę do katalogu konfiguracyjnego możemy ustalić w oknie ustawień, w karcie Zaawansowane. Sam proces zmiany katalogu konfiguracyjnego sprowadza się do wybrania nowego miejsca i potwierdzenia chęci zmian. Należy jednak mieć na uwadze, że Zotero nie skopiuje istniejącej bazy danych w nowe miejsce — trzeba to zrobić samodzielnie. Warto więc przed dokonaniem zmian wcisnąć przycisk Wyświetl katalog bazy danych i skopiować aktualną (domyślną) ścieżkę do katalogu konfiguracyjnego.

Opcje dotyczące umiejscowienia katalogu zawierającego konfigurację Zotero znajdują się w karcie Zaawansowane okna ustawień programu

Modyfikacja stylów bibliograficznych

Najbardziej wymagający użytkownicy mogą pokusić się o zmodyfikowanie któregoś z dostępnych stylów bibliograficznych.

Style znajdują się w podkatalogu styles katalogu konfiguracyjnego Zotero. Są to zwyczajne pliki XML, które można modyfikować w dowolnym edytorze tekstu. Modyfikacji należy dokonywać zgodnie ze specyfikacją języka CSL (w języku angielskim). Przy dokonywanie poprawek może pomóc edytor wizualny.

Podobał Ci się ten artykuł? Zapisz się na listę subskrybentów i otrzymuj informacje o następnych

komentarze 23

  • F1 pisze:

    Wartościową informacją byłoby, który z tych tysięcy stylów odpowiada przyjętym w Polsce normom.

    • Pewnie, że wartościową, ale niestety niemożliwą do przekazania. W Polsce nie ma jednych ogólnie obowiązujących norm w tym zakresie. Każde czasopismo, każde wydawnictwo, każdy uniwersytet, a nawet wielu promotorów, ma własne zalecenia edytorskie.
      Poza tym (zarówno w Polsce, jak i na świecie) istnieją różnice między dyscyplinami. Tradycyjnie inaczej bibliografię konstruuje inżynier, inaczej medyk, inaczej psycholog a inaczej filolog. Nawet jeżeli w obrębie dyscypliny udało się wypracować jakieś standardy, nie obowiązują one w ramach innej dyscypliny.

      Pytanie o style bibliograficzne należy zawsze odnieść do konkretnej sytuacji. Tutaj nie ma prostych i jednoznacznych odpowiedzi.

      • Piotr pisze:

        a może znacie coś najbardziej zbliżonego do polskich zróżnicowanych wymogów bibliografii?

        • Piotrze: zastanów się dobrze nad swoim pytaniem. Chciałbyś mieć jedną rzecz, która jest możliwie podobna do wielu różnych (czasem niemal sprzecznych) rzeczy. Jak to sobie wyobrażasz?

          W zależności od dyscypliny, która Cię interesuje, być może za odpowiednie uznasz style opublikowane na stronie Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przy czym trzeba mieć na uwadze, że zostały one stworzone na potrzeby programu Mendeley i nie działają identycznie w Zotero (nie wiem na czym dokładnie polegają te różnice, ale autorzy zarzekają się, że jakieś są). Zawsze można spróbować używać Mendeley, który również integruje się z LibreOffice.

      • przypiśnik pisze:

        Co racja, to racja, ale oprócz tej praktyki są także normy. Można o tym poczytać np. tu: http://yestok.pl/gen/y30.php , a o ich praktycznym zastosowaniu w programach z rodziny OpenOffice np. tu: http://yestok.pl/lbo/y31.php (przepraszam, za reklamę konkurencji 😉 ).

        • Osobiście jestem zwolennikiem standaryzacji więc na wstępie dziękuję za przypomnienie o dokumentach tego typu.
          Niestety, w tym wypadku problemem nie jest brak standardów (dokumentów standaryzacyjnych). Problemem jest ich ignorowanie. Jestem przekonany, że wielu rodzimych profesorów (zwłaszcza z dyscyplin humanistycznych) przypisy zgodne z ISO 690 uznałoby za błąd i kazało je swoim seminarzystom poprawić.
          I chociaż normy mają swój niewątpliwy urok, nie uważam aby zaklinanie rzeczywistości gdziekolwiek nas doprowadziło. Dlatego wolę napisać wprost, że w Polsce standardów de facto nie mamy.

          Zaś co do wbudowanego w pakiet modułu bibliograficznego — pozostaje mi pogratulować samozaparcia (do opanowania tak niedopracowanego narzędzia) i przychylności (by widzieć więcej zalet niż wad). Dla mnie już sam brak stylów bibliograficznych skreśla je jako sensowną alternatywę.

          • przypiśnik pisze:

            Style, z tego co wiem, hmm… są. Nie aż tak wygodne jak w programach, w których taki styl się wymienia np. wybierając pozycję z listy rozwiajnej, ale „dziubiąc” przez kilkadziesiąt minut w ustawieniach Writera dotyczących bibilografii można sobie własny styl zdefiniować. Niemałą zaletą tego rozwiązania jest wizualny edytor (o wygodzie jego używania wolę się jednak nie wypowiadać). Jednak nie da się ukryć, że używanie kilku stylów zamiennie wymaga pracy i dyscypliny.
            Niestety nie znam – mimo poszukiwań – sposobu znajdowania w tekście odnośników bibliograficznych wstawionych przy użyciu wbudowanego we Writera modułu bibliograficznego, co daje pewną przewagę Zotero którego odnośniki są widoczne w Nawigatorze.
            Przepraszam, za zboczenie z tematu (offtopic).

  • PawelWro pisze:

    Witam serdecznie, w pierwszych słowach gratuluję bloga i trzymam kciuki za dalszy rozwój. Mam problem, którego nie udało mi się rozwiązać poprzez podane informacje,od dwóch dni walczę z integracją Zotero z Open Office i Libre Office.

    Nie udaje się to ani na Linuksie Ubuntu 12.10 i Win7.

    Przy próbie integracji mam komunikat błędów

    Could not read chrome manifest ‚file:///C:/Program%20Files/Mozilla%20Firefox/extensions/%7B972ce4c6-7e08-4474-a285-3208198ce6fd%7D/chrome.manifest’.

    [JavaScript Error: „this.docShell is null” {file: „chrome://global/content/bindings/browser.xml” line: 323}]

    [JavaScript Error: „[Exception… „‚unopkg at C:\Program Files\OpenOffice.ux.pl 3.4\program\unopkg.exe failed to install’ when calling method: [nsIObserver::observe]” nsresult: „0x8057001e (NS_ERROR_XPC_JS_THREW_STRING)” location: „” data: no]”]

    [JavaScript Error: „Image corrupt or truncated: ” {file: „” line: 0}]

    [JavaScript Error: „[Exception… „‚unopkg at C:\Program Files\OpenOffice.ux.pl 3.4\program\unopkg.exe failed to install’ when calling method: [nsIObserver::observe]” nsresult: „0x8057001e (NS_ERROR_XPC_JS_THREW_STRING)” location: „” data: no]”]

    • Dziwne jest to, że problem występuje na dwóch różnych systemach operacyjnych, na dwóch różnych pakietach…
      Osobiście z takim błędem się nie spotkałem, ale kilka hipotez:
      1. Instalacja pakietu biurowego jest niepełna (jakieś błędy z unopkg.exe). Spróbuj usunąć pakiet i zainstalować go ponownie, najlepiej korzystając z instalacji standardowej.
      2. Problemy z profilem Firefoksa. Takie same błędy pojawiały się ludziom, którzy nie mieli odpowiednich uprawnień do plików profilu. Skorzystaj z menedżera profilów Fx i utwórz nowy profil.
      3. Problemy z profilem pakietu biurowego. Spróbuj na świeżym profilu.
      (2 i 3 możesz rozwiązać tworząc nowego użytkownika w systemie operacyjnym i sprawdzając, czy u niego integracja pakietu z Zotero przebiegnie pomyślnie).
      4. Jakaś zmiana wprowadzona w OO.ux.pl spowodowała, że Zotero nie działa z tym pakietem.

      • Paweł pisze:

        Odinstalowałem OO i zainstalowałem Libre Ofice niestety nic nie dało.Najdziwniejsze jest to,że Zotero działa bez problemu pod Firefoxem, natomiast nie może się zintegrować z LO, cały czas wyświetla błąd:
        Could not read chrome manifest ‚file:///C:/Program%20Files/Mozilla%20Firefox/extensions/%7B972ce4c6-7e08-4474-a285-3208198ce6fd%7D/chrome.manifest’.

        [JavaScript Error: „Image corrupt or truncated: ” {file: „” line: 0}]

        [JavaScript Error: „[Exception… „‚unopkg at C:\Program Files\LibreOffice 3.6\program\unopkg.exe failed to install’ when calling method: [nsIObserver::observe]” nsresult: „0x8057001e (NS_ERROR_XPC_JS_THREW_STRING)” location: „” data: no]”]

        • Sprawdzałeś na nowym użytkowniku (wymuszenie świeżych katalogów konfiguracyjnych)?

          Możesz też spróbować odinstalować dodatek LibreOffice (o ile pojawia się na liście zainstalowanych) i spróbować Zotero Standalone.

          Poza tymi dwoma, nie mam więcej pomysłów. Polecam spróbować szukać pomocy na forum Zotero lub Firefoksa, może tam będą wiedzieć więcej.

          • Paweł pisze:

            Ok, dziękuje za sugestie.Zadałem też pytanie na forum Ubuntu,może to jakiś problem systemowy. Mam na laptopie dwa systemy Ubuntu 12.10 i WIN7, na Win 7 Zotero zainstalowało się poprawnie tylko w FireFoxie nie można dodać go do LibreOffice. Na Linuksie sytuacja jest analogiczna,ale odwrotna. Zotero został dodany do LibreOffice, a nie można go dodać do Firefoxa 🙂

  • Tomasz pisze:

    Mam pytanie: w jaki sposób aktualizować Zotero Standalone 3.0 do wersji 4.0? Chodzi oczywiście o Ubuntu (12.04). Mogę oczywiście ściągnąć paczkę i zainstalować, ale tak naprawdę mam wtedy dwie wersje Zotero. Jest jakaś opcja, żeby „nadpisać” wersję starą nową?
    Z góry dzięki za pomoc.

    • Ogólnie: jeżeli opiekun danego pakietu w danej dystrybucji nie śpieszy się z umieszczeniem nowszej wersji, mamy trzy możliwości:
      1. Poczekać i używać tego co mamy (zwłaszcza jeśli działa).
      2. Znaleźć zewnętrzne repozytorium, w której będzie nowsza wersja. Akurat w przypadku Ubuntu jest infrastruktura PPA; akurat w przypadku Zotero o aktualizacje dbają ludzie z Cogsci.nl.
      3. Pobrać najnowszą wersję ze strony producenta i zainstalować ją samodzielnie. Akurat w przypadku Zotero nie ma potrzeby kompilacji (wystarczy pobrać i rozpakować archiwum), a dodatkowo dostarczają wbudowany moduł aktualizacji.

      Zakładam, że nie pytasz o aspekt czysto techniczny, czyli „jak zaktualizować zainstalowany pakiet w Ubuntu?” (sudo apt-get update && sudo apt-get install <nazwa-pakietu>).

  • przypiśnik pisze:

    „Zmiana języka bibliografii załącznikowej” to świetna rada, jednak z http://www.zotero.org/support/supported_languages#citations_and_bibliographies wynika, że wartość dla polskiej lokalizacji powinna być „pl-PL”.
    Co do „Zotero źle rozpoznaje daty” to nie wiem, czy ten element programu nie został zmieniony.

    • Chociaż samo „pl” w zupełności wystarcza, pewnie lepiej podążać za oficjalną dokumentacją. Poprawiłem ten fragment artykułu.
      Dziękuję za komentarz.

  • Piotr pisze:

    Dzięki za opisanie kwestii Javy w wersji 64-bitowej, doinstalowanie wersji 32-bitowej rozwiązało wszystkie moje problemy, a męczyłem się cały dzień 🙂 .

  • Kasia pisze:

    Właśnie zaczęłam moją przygodę z zotero 🙂 Jednak mam problem. Mimo, iż postępowałam zgodnie instrukcją dot. zmiany języka w bibliografii, to nadal w przypisach pojawia mi się „p” a nie „s”. Gdy wchodzę w ustawienia i tak alej…. to przy kluczu mam pl-PL. Macie jakiś pomysł?

  • Piotr pisze:

    Witam

    Po instalacji oprogramowania na uprawnieniach administratora program działa w 100%. Problem pojawia się po zmianie uprawnień na ograniczone.
    Pytanie: Czy program dla właściwego działania potrzebuje pełnych uprawnień administratora czy też może działać na ograniczonych uprawnieniach? Jeśli może działać na obciętych prawach to jak należy skonfigurować oprogramowanie aby działało właściwie?

    Pozdr.

  • Aneta pisze:

    Witam!

    Odnośnie zmiany języka bibliografii załącznikowej: co w przypadku gdy nie wyświetla mi się „extensions.zotero.export.bibliographyLoc­ale” ?